A ameaza
A empresa Altri quere instalar unha enorme factoría de celulosa no centro xeográfico de Galicia, lindando coa Serra do Careón, na provincia de Lugo, unha Zona de Especial Conservación da Rede Natura. É decir, unha zona que pola súa importancia medioambiental, debe ser especialmente protexida. O resultado da implantación da macrocelulosa de Altri sería o de contar coa fábrica de maior volume de produción de celulosa soluble de Europa e a cuarta do mundo, como se observa a continuación:
- Durban (Sudáfrica, Sappi), 850.000 T/ano
- Valdivia (Arauco, Chile) 550.000 T/ano
- Lenzing (Brasil, Lenzing Group), 500.000 T/ano
- Palas de Rei (España, Greenfiber) 400.000 T/ano
- Lenzing (Austria, Lenzing Group). 320.000 T/ano
- Paskov (Chequia, Lenzing Group), 285.000 T/ano
- Mörrum (Suecia, Sodra) 170.000 T/ano
- Hallein (Austria, Austrocel) 160.000 T/ano
- Constância (Portugal, Altri-Caima) 125.000 T/ano**
O territorio ameazado
A Comarca da Ulloa non é en absoluto unha comarca atrasada nin empobrecida, senón que conta cunha economía diversificada, unha taxa de paro preto do 5% da poboación activa e unha intensa e modernizada actividade no sector primario, que dá traballo ao 22% dos seus habitantes, moi por riba da media galega (6,3%). Ademais, conta tamén cun enorme ecosistema de iniciativas de economía social e solidaria innovadoras en diferentes eidos de actividade (ecoagroturismo, alimentación sostible, custodia do territorio, etc.).
As cifras
Financiación pública
- 250 millóns de euros de cartos público piden para a súa posta en marcha. 250 millones dos fondos Next Generation que servirán para levar ao colapso a un entorno natural.
Auga
-
46 millóns de litros de auga extraerá ao día esta megafábrica de celulosa do río Ulla. Tanto como consume toda a poboación da provincia de Lugo.
-
30 millóns de litros de augas residuais contaminadas verterá de volta ao río Ulla. Non só abusará da agua, tan necesaria en tempo de seca, senón que contaminará a que queda.
Terra
- Ocupación de 360ha de terreo con características únicas, e 12,5 km de canalización, que atravesaría a Rede Natura 2000.
Aire
-
Emisión de 8.754 kg de gases contaminantes e material particulado diarios á atmósfera, que teremos que respirar, e acabaría na terra e na auga.
-
75 metros de altura terá a cheminea que van instalar ao lado do Camiño de Santiago para liberar á atmosfera xofre, óxidos de xofre, óxidos de nitróxeno, monóxido de carbono e material particulado.
Biodiversidade
- 2,4 millóns de toneladas de eucalipto chegarán a precisar. Este aumento brutal da demanda obligará a encher aínda máis terreo galego deste monocultivo de eucalipto que tanto dano está facendo á biodiversidade do norte da Península, e que aumenta o perigo e a virulencia dos lumes en Galicia, como vemos cada ano.
Emprego
-
O proxecto GAMA de Altri-Greenalia impacta dende o nacemento do río Ulla no corazón de Galicia ata a desembocadura do río Ulla, na Ría de Arousa. Fronte aos 500 empregos directos e os 2.500 indirectos que din que crearían os promotores do proxecto GAMA, na Ría de Arousa hai 1.540 mariscadoras a pé, 1.558 embarcacións pesqueiras e marisqueiras, 2.319 bateas de mexilón e 140 operadores e operadoras rexistradas no Consello Regulador de Agricultura Ecolóxica de Galicia (CRAEGA). Todo o anterior, sumado ás mariscadoras e permisos de explotación doutras actividades, suman unha cifra de 19.000 empregos directos. Ademáis, o sector do mar xera en terra outros 50.000 postos de traballo indirectos, que tamén poñería en perigo o proxecto impulsado por Altri-Greenalia.
-
Fronte aos 500 empregos directos e os 2.500 indirectos que din que crearía, a macrocelulosa de Altri-Greenalia destruiría milleiros de postos de traballo relacionados coa produción alimentaria. As comarcas afectadas presentan unha gran vitalidade económica asentada sobre un sector primario innovador e de vangarda, que este proxecto pon en risco. Galicia conta con 26.067 explotacións gandeiras, das que 4.087 (o 15,6% do total) están ubicadas nos territorios onde a fábrica promovida por Altri-Greenelia aspira a instalarse, xerando miles de empregos directos e indirectos. Concretamente, actualmente hai máis de 5.000 granxas produtoras de alimentos nun radio de 30 kilómetros en torno á ubicación que tería o proxecto GAMA.
A resposta
A Plataforma Ulloa Viva é unha organización veciñal, respaldada por centos de organizacións así como por máis de 1.500 persoas que durante os últimos meses se asociaron á Plataforma.
Actualmente opoñémonos ao proxecto de instalación dunha macrocelulosa (proxecto Greenfiber-Altri) que, lonxe do publicitado e anunciado orixinalmente, suporía a produción de ata 400.000 toneladas de celulosa soluble e 200.000 toneladas de fibra téxtil lyocell, ademais de outros produtos, nun proceso produtivo que suporía un elevado impacto negativo, ambiental e socio-económico, tanto respecto dos consumos (eucaliptos, auga) como dos contaminantes e emisións e a incidencia do proxecto sobre a situación socio-económica do seu entorno .
Debido aos seguros impactos na calidade e condicións de vida, non só nas comarcas máis directamente afectadas (Ulloa, Melide, Deza) senón noutras de todo o territorio galego, así como á opacidade que manteñen a empresa, o Goberno galego e o Goberno estatal dende abril de 2022, data na que se anunciou o proxecto, gran parte do tecido asociativo local, e milleiros de persoas de todo o territorio galego, consideramos imprescindible xerar un proceso de información sobre os impactos ecolóxico-ambientais, socio-económicos, demográficos e paisaxísticos que tería a instalación desta fábrica directamente no noso territorio, e indirectamente en moitos outros lugares de Galicia polos que discorre o río Ulla (ata a desembocadura na ría de Arousa), así como todo o territorio polo que se estendería o monocultivo intensivo de eucalipto.
Este proceso de mobilización e organización social ten o seu máximo expoñente nas seguintes accións levadas a cabo:
-
Durante o proceso de información pública, presentáronse máis de 25.000 alegacións, representando o maior número de alegacións presentadas a un proxecto na historia democrática de Galicia, e sendo tamén un dos proxectos cun maior número de alegacións presentadas no estado español.
-
Convocatoria de catro manifestacións masivas. A primeira, en maio de 2024, en Palas de Rei, cunha asistencia de máis de 20.000 persoas. A segunda e a terceira, en Santiago de Compostela, en xuño e decembro de 2024, con máis de 30.000 e 100.000 participantes respectivamente. A cuarta, en marzo de 2025, en A Pobra do Caramiñal, con máis de 30.000 asistentes. Ambas manifestacións celebradas en Palas de Rei e A Pobra do Caramiñal poden considerarse dúas das maiores manifestacións na historia da Galicia celebradas en concellos distintos das cidades.
Tendo en conta todo o anterior, os recursos económicos a obter a través desta campaña de financiación colectiva servirá para a afrontar con solvencia económica, técnica e xurídica as diferentes accións, administrativas e, sobre todo, xudiciais que a Plataforma Ulloa Viva considere necesario emprender contra das resolucións administrativas de autorización que poidan ser concedidas á macrocelulosa así como, no seu caso, o outorgamento de subvencións públicas á mesma. Entre as principais accións xurídicas inclúense a impugnación xudicial, como mínimo, de 3 actos administrativos: captación de augas, Autorización Ambiental Integrada (AAI) e Proxecto Industrial Estratéxico (PIE).
Neste sentido, interporanse cantas accións administrativas e xudiciais procedan contra dos actos administrativos anteriores: recurso administrativo de alzada (contra da AAI), recursos contencioso-administrativos e demandas no Xulgado (captación de augas) e Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (AAI e PIE) e, dentro deses procesos xudiciais, as solicitudes de paralización cautelar das concesións, autorizacións e proxectos, así como a elaboración de informes técnicos periciais.
Tamén, no suposto de outorgamento de subvencións públicas (quer ao amparo dos fondos de descarbonización, quer como axuda directa como proxecto importante de interese comunitario) interporanse as accións administrativas e xudiciais que correspondan.
Por último, en caso de que a deriva do proceso de Autorización Ambiental Integrada (AAI) dese lugar a que a financiación obtida a través desta campaña non fose necesaria, levaríase a cabo un proceso participativo entre as persoas socias da Plataforma Ulloa Viva, para decidir a que proxectos do territorio destinar ditos cartos.
Main features and goals of the crowdfunding campaign
A Plataforma Ulloa Viva constitúese coma unha organización de natureza asociativa e sen ánimo de lucro, cuxos fins principais son:
a) Defensa do patrimonio natural da comarca da Ulloa e por extensión do patrimonio natural e da biodiversidade galega.
b) Defensa do río Ulla, que nace na comarca da Ulloa, fonte de patrimonio inmaterial e natural e ao redor do cal se articula a vida da comarca.
c) Difusión, defensa e protección do patrimonio histórico-artistico e cultural e por extensión de calquer agresión ao patrimonio material e inmaterial da Ulloa.
Para levar a cabo os seus fins, a asociación poderá organizar as seguintes actividades:
a) Promover actividades de difusión nas que se poña en valor a riqueza natural, inmaterial e historico-artistico e cultural da Ulloa. Exemplo destas actividades son a impartición de ducias de actos e actividades informativas por todo o territorio galego (roldas de prensa, campañas en redes sociais, palestras, mesas informativas, percorrido polas parroquias, etc.)
b) Realizar as actividades e accións que esten dentro do ámbito de actuación da plataforma, si se detecta algunha agresión contra o patrimonio natural da Ulloa ou da súa contorna, que afecte directa ou indirectamente ao territorio da comarca. Exemplo destas actividades son a organización de manifestacións masivas en Palas de Rei, Santiago de Compostela e A Pobra do Caramiñal.
c) Promover actividades en defensa do rio Ulla e da súa conca se afectara gravemente ao alto Ulla.
Os beneficios que se obteñan por calquera concepto destinaranse exclusivamente ó cumprimento destes fins, sen que se poidan repartir entre as persoas asociadas nin outras persoas físicas ou xurídicas con interese lucrativo.
Tendo en conta todo o anterior, os recursos económicos a obter a través desta campaña de financiación colectiva servirá para a afrontar con solvencia económica, técnica e xurídica as diferentes accións, administrativas e, sobre todo, xudiciais que a Plataforma Ulloa Viva considere necesario emprender contra das resolucións administrativas de autorización que poidan ser concedidas á macrocelulosa así como, no seu caso, o outorgamento de subvencións públicas á mesma. Entre as principais accións xurídicas inclúense a impugnación xudicial, como mínimo, de 3 actos administrativos: captación de augas, Autorización Ambiental Integrada (AAI) e Proxecto Industrial Estratéxico (PIE).
Neste sentido, interporanse cantas accións administrativas e xudiciais procedan contra dos actos administrativos anteriores: recurso administrativo de alzada (contra da AAI), recursos contencioso-administrativos e demandas no Xulgado (captación de augas) e Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (AAI e PIE) e, dentro deses procesos xudiciais, as solicitudes de paralización cautelar das concesións, autorizacións e proxectos, así como a elaboración de informes técnicos periciais.
Tamén, no suposto de outorgamento de subvencións públicas (quer ao amparo dos fondos de descarbonización, quer como axuda directa como proxecto importante de interese comunitario) interporanse as accións administrativas e xudiciais que correspondan.
Why this is important
Dende o comezo, a nosa demanda de transparencia ás administracións públicas e á propia empresa promotora é un dos motivos polos que a veciñanza confía na Plataforma Ulloa Viva. Adentrándonos na análise do proxecto presentado polos promotores ante a Consellería de Industria da Xunta de Galicia, trátase dun documento mal organizado, mal indexado e cheo de repeticións. Trátase dun documento pouco sistemático dende o punto de vista dos requisitos científicos e técnicos que debe ter un proxecto de tal magnitude coma este. Ao longo das súas máis de 5.000 páxinas, o documento apenas presenta referencias científicas ou bibliográficas que avalen o proxecto, polo que podemos definilo como un documento, en moitas ocasións, fundamentado nun discurso pseudocientífico e paratécnico, sen bases científicas rigurosas.
Máis aló do anterior, a normativa estipula oficialmente que todas as accións que se realicen dentro do Plan Nacional de Recuperación, Transformación e Resiliencia (PRTR) deberán cumprir co principio de non causar danos significativos aos seguintes obxectivos ambientais contidos no artigoo 17 do Regulamento 852/2020 ( Principio DNSH), en materia de inversións sostibles.
Dito Regulamento establece no seu artigo 9 cales son eses 6 obxcetivos ambientais que os proxectos deben respectar (non afectar negativamente a un ou varios) para ser considerados inversións sostibles e, en consecuencia, ser financiados polo PERTE: A. mitigación do cambio climático; B. adaptación ao cambio climático; C. uso sostible e protección da auga e os recursos mariños; D. transición cara unha economía circular; E. prevención e control da contaminación; F. protección e recuperación da biodiversidade e os ecosistemas.
Pola súa parte, a guía técnica da Comisión Europea establece, entre as indicacións para xustificar a adecuación ao principio DNSH, aa necesidade de considerar os efectos directos e indirectos da actividade ao longo do seu ciclo de vida, algo que o proxecto Altri non fai.
A análise técnica e rigurosa que está realizando a Plataforma Ulloa Viva a través dun equipo de profesionais adicados a analizar as máis de 5.000 páxinas do proxecto, amosa múltiples evidencias de que o proxecto Altri incumpre claramente, polo menos, catro destes seis obxectivos. O Regulamento 852/2020 establece que para ser financiado calquera proxecto deberá respectar os 6 obxectivos ao mesmo tempo.
Concretamente, dende a Plataforma Ulloa Viva presentamos en Bruselas unha denuncia ante a Comisión de Peticións argumentando que o proxecto de Altri de Palas de Rei vulnera sete Directivas europeas:
- Directiva 91/676/CEE de Nitratos
- Directiva Marco da Auga 2000/60/CE
- Estratexia da Biodiversidad 2030
- Directiva 2024/2881de Calidade do Aire
- Directiva 92/43/CEE de Hábitats
- Directiva 2009/147/CE de Aves
- Directiva IPPC 010/75/UE de Emisións Industriais
A quen vai dirixido este proxecto
Esta campaña vai dirixida a todas as persoas conscientes das ameazas que representa este proxecto de macrocelulosa de Altri, non só para a Comarca da Ulloa, na que se proxecta a ubicación do mesmo, senón tamén para todo o territorio bañado polo río Ulla ata a súa desembocadura na Ría de Arousa.
Team and experience
A Plataforma Ulloa Viva é unha organización veciñal e apartidista, respaldada por centos de organizacións e conformada por máis de 1.500 persoas que durante os últimos meses se asociaron á Plataforma. Temos en común o desexo de habitar nun rural vivo, diverso e sostible, e para contribuir á esta causa organizamos esta campaña de financiación colectiva.
Dende o momento no que se coñeceu, a través da prensa, os plans da Xunta de Galicia e da multinacional Altri para construir a macrocelulosa, a Plataforma Ulloa Viva adquiriu a responsabilidade de organizar á veciñanza, informar, traducir, sensibilizar e representar aos veciños e veciñas, así como a calquera persoa afectada por este macro proxecto, declarado pola Xunta de Galicia como Proxecto Industrial Estratéxico (PIE).
A Plataforma Ulloa Viva, en colaboración con ducias de persoas e organizacións expertas, ten analizado o conxunto da documentación elaborada polas empresas promotoras (Autorización Ambiental Integrada, concesión de augas, etc.). A maiores, temos elaborado informes técnicos e presentado alegacións á concesión de augas e ao proxecto industrial.
Neste camiño, a Plataforma Ulloa Viva ten solicitado a persoación en todas as fases do procedemento administrativo para poder acceder aos informes e poder presentar alegacións en toda a fase de instrucción do proxecto. Ten tamén solicitado a obtención de información de organismos públicos e privados aos que lles foi solicitada a elaboración de informes sectoriais.
Ademais, a Plataforma Ulloa Viva presentou o pasado mes de setembro de 2024 unha denuncia fronte á Comisión de Peticións do Parlamento Europeo, adxuntando un completo informe sobre o proxecto da macrocelulosa de Altri-Greenalia “e os incumprimentos de varias directivas comunitarias”. A petición da Plataforma Ulloa Viva está publicada no Portal de Peticións e pode ter adhesións.
Channel 
